Velgen bestaan in duizenden maten en designs. Wat betekenen deze maten en hoe worden deze gebruikt?
In onderstaand verhaal leggen we de belangrijkste termen uit.
Velg Diameter
De diameter van elke velg is uitgedrukt in de imperiaal eenheid INCH en wordt gemeten vanaf de tegenovergestelde zijden recht door het midden van de velg. De velg diameter of inchmaat is voor een groot deel bepalend voor het aanzicht van de auto. Niet elke inchmaat past op iedere auto, vaak is het hoe groter de auto, hoe groter de inchmaat kan zijn.
Steekmaat
Een velg wordt gemonteerd met bouten of moeren op de wielnaaf van het voertuig. Het boutpatroon op de wielnaaf en dus ook de velg, noemen we de steekmaat. Dit drukken we uit met behulp van twee getallen: het aantal bouten en de afstand van de gaten onderling. Alle even boutpatronen worden gemeten van het hart van het boutgat tot het hart van het tegenovergestelde boutgat. Bij oneven boutpatronen wordt er gemeten van het hart van een boutgat tot het uiterste punt van het tegenovergestelde boutgat. Afbeelding hieronder is ter verduidelijking. Lug kunt u in dit geval vertalen als ‘gaats’, dus 4-gaats, 5-gaats etc.
Ook deze maat wordt gemeten in INCH maar geschreven met de eenheid J. De J staat voor de vorm en breedte van het velgbed en heeft eigenlijk niets te maken met de totale velgbreedte. Omdat deze term zodanig veel gebruikt werd om de velgbreedte uit te drukken is hij ook in gebruik genomen daarvoor. 1J staat voor 1 INCH. In tegenstelling tot de diameter van de velg, wordt de velgbreedte gemeten van de binnenkant van de bandzitting tot de tegenoverliggende bandzitting. Het is een veel voorkomende fout dat er gezegd wordt dat het over de totale breedte van het wiel gaat.
Offset
Dit is het lastigste stukje van de velgmaten, maar wanneer het goed uitgelegd wordt en we ons logisch verstand gebruiken is het vrij simpel. De offset van een velg wordt uitgedrukt in ET’s. ET is een afkorting die staat voor het Duitse woord “EINPRESSTIEFE” wat letterlijk “INSTEEKDIEPTE” betekent. De ET-waarde wordt bepaald door de positie van het montagevlak van de velg ten opzichte van de breedte van de velg. Wanneer een bepaalde velg ET0 heeft, betekent dat dat het montagevlak zich exact in de middellijn van de velg bevindt. Wanneer u het montagevlak 10mm verplaatst naar het zichtvlak van de velg, heeft dezelfde velg een ET-waarde van ET10.
Velgfabricatie
Als autoliefhebber zult u vast weten dat er verschillende manieren zijn waarop een velg gemaakt kan worden. De gemiddelde autoliefhebber zal dan zeggen: “Cast of forged!” Of in het Nederlands uitgedrukt: “gegoten of gesmeed!”. Dat klopt! 2 goede antwoorden, er ontbreekt er helaas nog een. Na het lezen van de onderstaande teksten bent u een echte velgen guru!
Cast wheels (Gegoten wielen)
Het merendeel van de velgen wordt op deze manier gefabriceerd. Maar ook hier kunnen we het proces opsplitsen in 2 manieren: ‘zwaartekracht gieten’ en ‘lage druk gieten’. Bij beide manieren starten we met het smelten van een aluminium legering. Bij zwaartekracht gieten wordt het gesmolten aluminium gegoten in een mal en bij lagedruk gieten wordt het aluminium van onderuit de mal geïnjecteerd en laag gevuld zodat de kans op luchtbellen aanzienlijk veel kleiner is dan bij het zwaartekracht gieten. Hierdoor wordt kans op poreusheid van de velg ook enorm verlaagd. In de moderne industrie verschillen beide manieren nog maar weinig in sterkte door de technologieën die er tegenwoordig zijn.
Flow Forming, Flowforging, Rimrolling, Hybrid Forged
Deze techniek begint met een voorgegoten velg dat gemonteerd word in een machine die door middel van hydraulische persen de velg uitwalst tot zijn uiteindelijke vorm en breedte. Door deze rol- en perstechnieken toe te passen op een voorgegoten velg worden de eigenschappen van het aluminium enorm verbeterd. Het aluminium wordt opnieuw gestructureerd en heeft hierdoor een hogere sterkte en stijfheid dan zijn gegoten variant. Ondanks dat de velg stijver is, wordt door het persen en rollen de elasticiteit verhoogt van de velg. Hierdoor kan de velg verder buigen vooraleer hij zal breken. Omdat bij Flow Forming een voorgegoten velg uitgewalst wordt kan men een smallere en dus ook lichtere voorgegoten velg gebruiken om op dezelfde specificaties van een gegoten velg uit te komen. Hierdoor zal dezelfde velgmaat in een flow formed variant gemiddeld 25% lichter en sterker zijn dan de gegoten variant. Dit is een enorme winst voor gewicht wat zich op het uiterste punt van middelpuntvliedende kracht bevindt en dus het meeste effect heeft!
Forged
Het neusje van de zalm, de crème de la crème. Forged wielen zijn de top of the line wat betreft aluminium wielen. We willen hier graag de nadruk leggen op “aluminium” wielen omdat er alsnog meerdere mogelijkheden bestaan wat betreft het fabriceren van wielen. Koenigsegg biedt haar klanten bijvoorbeeld de optie om “Aircore” carbon velgen te kiezen.
Ook in dit klassement zijn er meerdere processen om het eindproduct te bekomen. Machine smeden (Machine forging) is het snijden van de velg uit één massief blok gesmeed aluminium. Dit doet men met behulp van een CNC Machine en is de meest gebruikte vorm voor het maken van forged velgen door producenten van esthetische en/of mode-velgen. Bij een machine gesmede forged velg is de velg afhankelijk van de richting en structuur van het blok aluminium waar de velg uit gemaakt wordt. Dat maakt mal vorm smeden zo superieur ten opzichte van machine smeden. Lees hieronder waarom.
Ons laatste punt en meteen ook de meest complexe: Mal vorm smeden (Mold-form Forging). In dit proces wordt een massief blok gesmeed aluminium geperst tussen 2 malvormen om zo een basisvelg te creëren. Door het persen van een al gesmeed blok heeft het aluminium een nog hogere dichtheid en heeft de 'graanstructuur' van de velg de richting van de velgvorm wat enorme voordelen oplevert in sterkte en rekbaarheid. Een gesmede velg heeft hierdoor ook minder materiaal nodig om dezelfde doelspecificaties te bereiken als een gegoten velg in dezelfde afmetingen. Als kers op de taart ondergaat de zojuist geperste velg nog een walsproces, wat we eerder terugzagen bij de Flow Forming wielen, om zo nog meer gewicht te halen uit een al uitzonderlijk lichte en sterke velg.
